Afişte Cumhurbaşkanı Erdoğan’a yer verilmezken, İsrail’in topraklarını işgal ettiği Suriye lideri el-Şaraa dikkat çekici biçimde dahil edildi. Bu hamle, Arap dünyasında sert tepkiyle karşılandı.İsrail, bölgedeki savaşlarının büyük bir bölümünü kısa bir süre için olsa bile sonlandırdı. İsrail askerleri sadece Gazze'de ve Batı Şeria'da askeri operasyonlar yürütür oldu.
Lübnan'da ve Suriye'de işgal edilen bölgelerde "güvenli tampon bölgeler" kuruldu. Girdiği savaşlara ara veren İsrail, şimdiyse diplomatik taarruza başladı. İlk hamlesi ise, Tel-Aviv'e astığı afiş oldu.
'YENİ ORTA DOĞU DÜZENİ'
Son derece sade olan afişin tam ortasında, ABD Başkanı Donald Trump bulunuyor. Sağ kolunda İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, sol kolunda ise Suudi Arabistan Prensi Muhammed bin Selman duruyorOnların da arkasında ise bir kişi hariç yok, yok. Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Mısır Devlet Başkanı Abdülfettah es-Sisi, Umman Sultanı Heysem bin Tarık ve Birleşik Arap Emirlikleri Reisi Muhammed bin Zayid en-Nehyan gibi isimler afişi dolduruyor.
Trump'ın hemen üzerinde yer alan yazı ise son derece basit: “İbrahim ittifakı: Yeni bir Orta Doğu vakti geldi”Ancak bu afişte bir liderin eksikliği, bir başka liderin varlığı kadar önemli. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan afişte yer almazken, Suriye Geçici Hükümeti Başkanı Ahmet el Şaraa afişte boy gösterdi. İsrail, topraklarını işgal ettiği Suriye'yi "müttefik" olarak tanıdı.Ancak afişin altındaki internet sitesi, daha da dikkat çekici. Zira Suriye olası bir müttefik olarak sayılırken, Türkiye karartılmış bir "olası rakip" oldu.
SURİYE DOST, TÜRKİYE RAKİP OLDU
Başkan Donald Trump, Suriye Devlet Başkanı Ahmet el-Şaraa’yı anlaşmalara katılmaya açıkça davet etmişti.
ABD’nin özel temsilcisi Steve Witkoff ise çarşamba günü yaptığı açıklamada “önemli duyuruların yaklaştığını” söyledi. Şaraa'nın İslamcı yönetimi, İsrail hükümeti için "olası bir dost" oldu.
Ancak İsrail’in “yeni bölgesel düzen” vurgusuyla başlattığı kampanya Arap dünyasında sert tepkilere neden oldu.
Afişin yönlendirdiği internet sitesinde ise, İbrahim anlaşmalarına katılan ülkeler, katılması beklenen ülkeler ve "diğerlerini" belirten bir harita belirdi.
Bu haritada yeşil ve açık yeşil ülkeler olası dostlar olarak ifade edilirken, gri ve siyah ülkeler "düşmanlar ve rakipler" oldu. İran ve Irak siyahla kaplandı, "Müslüman Kardeşler ülkeleri" Türkiye ve Katar ise gri ile kapatıldı. Ancak Suriye, açık yeşil rengiyle göze çarptı.
PEKİ PLAN NE?
Afişi hazırlayan düşünce kuruluşu, Orta Doğu’da barış ve istikrarı sağlamak amacıyla altı maddelik bir yol haritası sundu.
Planın ilk aşaması olarak, Gazze'deki çatışmaların sona erdirilmesi, tüm rehinelerin serbest bırakılması ve Hamas’ın bölgedeki etkisinin ortadan kaldırılması için "teknokratik bir geçiş hükümetinin kurulmasını" öneriyor.
Güney Lübnan’da ise İsrail, “sıfır ihlal” politikasından bahsediyor. Yani, Lübnan'da Hizbullah'ın tamamıyla etkisiz hale getirilmesini ön görüyor. Bunun için de Lübnan ordusunun güçlendirilmesi çağrısı yapıyor.
Suriye’de ise Esad rejimi sonrası için İran etkisini azaltacak bir strateji ve bölgesel güçlerin devreye sokulması planlanıyor. İsrail, Suriye rejimini İran'dan uzaklaştıracak şekilde güçlendirmek istiyor.
Bu, Suriye'yi bölgedeki rakibi olan Türkiye'den de uzaklaştırması anlamına geliyor.
Kuruluş ayrıca Suudi Arabistan ile ilişkilerin yeniden normalleşmesini ve “İbraham Anlaşmaları”nın genişletilmesini öneriyor.
İran’ın çevresel olarak kuşatılması ve nükleer faaliyetlerinin durdurulması gerektiği vurgulanıyor.
Son olarak İsrail'in, önümüzdeki on yıl içinde Filistinlilerle "kademeli, güvenli ve sorumlu bir ayrılığı hedeflediği" belirtiliyor. Bu, Gazze'deki Filistinlilerin boşaltılması ve Gazze'nin tam ilhakı anlamına geliyor.
Haritanın bulunduğu internet sitesinde, “Geleceğimizi yıllarca şekillendirecek kritik bir dönemeçteyiz. Bu, İsrail Devleti’ni genç ailelerin çocuklarını güven içinde büyütebileceği istikrarlı, demokratik ve Yahudi kimliğini koruyan bir ulusal vatan haline getirmek için tarihi bir fırsattır” ifadelerine yer verildi.
SURİYELİLER ÖFKELİ
El-Şaraa’nın, İsrail’le ilişkileri hâlâ düşmanca olan Suriye’nin lideri olarak afişe konması bölge genelinde büyük öfkeye yol açtı.
Suriye'de islami yönetimi savunan gruplar, “Siyonist düşmanın yanına konan devlet başkanımızı” kınadı.
İran yanlısı Iraklı Sabrin ajansı, el-Şaraa ve Abbas’ı “normalleşme kampanyasına alet edilen teröristler” olarak tanımladı.
Lübnan medyası ise bu afişi Witkoff’un sözleriyle ilişkilendirerek, Arap ülkelerini İbrahim Anlaşmaları’na yönelteceği yorumunu yaptı.
PEKİ YA AFİŞİ ASAN KİŞİ NE DİYOR?
"Yeni Orta Doğu" kampanyasının mimarlarından Lian Pollak-David, “Bu bizim üçüncü billboard turumuz. İsrail’in özellikle İran’a yönelik son saldırıyla kazandığı askeri başarıları diplomatik atılım fırsatına dönüştürme zamanı geldi” dedi.
Pollak-David, bölgedeki değişimin önünü açacak bir siyasi ittifak kurulması gerektiğini savundu.
Gazze’de savaşın sona erdirilmesiyle birlikte Arap ülkelerinin desteklediği teknokrat bir yönetim kurulmasını ve silahsızlanma sürecinin başlamasını önerdi.
“İsrail halkı sonsuz bir savaş istemiyor. Şu an Ortadoğu’nun kalkınması için eşsiz bir potansiyel var” dedi.
El-Şaraa’nın afişte yer almasına gelen eleştirileri ise “Şüpheler anlaşılabilir. Ama şu ana dek söyledikleri ve attığı adımlar doğru yönde” diyerek yanıtladı.