VARLIK FONU'NUN BORÇLARI KATLANDI, ŞİRKETLER DENETLENEMEDİ

Ziraat Bankası hesaplarındaki 3,5 milyar TL’nin “standarda uygun olmadığı”, BOTAŞ’ın hesaplarındaki 2,4 milyar TL için ise “gizlilik” nedeniyle “yeterli ve uygun denetim kanıtı elde edilemediği” belirtildi. PTT’nin “görüş vermekten kaçındığı” ifade edildi.
Ziraat Bankası, Halk Bankası, Vakıfbank, Borsa İstanbul, Türkiye Petrolleri, Milli Piyango, TÜRKSAT, Türk Telekom, BOTAŞ, Türk Hava Yolları, PTT gibi önemli şirketlerin de içinde olduğu 8 sektörden 24 şirketi bünyesinde bulunduran ve Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın başında bulunduğu Türkiye Varlık Fonu’nun denetim raporları, TBMM’ye sunuldu. 
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu üyelerine “Hizmete Özel” damgası ile sunulan Türkiye Varlık Fonu 2020 yılı Denetim Raporu’na ANKA Haber Ajansı'ndan Şeyma Paşayiğit ulaştı.
VARLIK FONU'NUN BORÇLARI KATLANDI
Raporda; borçlanmayı ifade eden ‘Yükümlülükler” başlığı altındaki “Kısa Vadeli Yükümlülükler” kaleminde 2019’da 950 milyar 948 milyon TL olan borçların toplamı, 2020’de 1 trilyon 586 milyar 104 milyon TL’ye yükseldi.
Yükümlülükler kalemi içerisindeki en yüksek artış, “Finans sektörü faaliyetlerinden kaynaklanan borçlar” kaleminde görüldü. 2019’da 811 milyar 133 milyon TL olan finans sektörü borçları, 2020’de 1 trilyon 367 milyar 73 milyon TL’ye çıktı. Uzun vadeli yükümlülükler ise 266 milyar 74 milyon TL’den 296 milyar 692 milyon TL’ye yükseldi.
MALİYETLER BİR YILDA ÜÇ KAT ARTTI
Danışmanlık, personel, ofis, kira, seyahat, aidat, temsil ve ağırlama, eğitim ve sigorta giderlerinden oluşan maliyetler; 2019 yılında 21 milyon 283 bin 104 TL iken 2020 yılında üç kattan fazla artarak 66 milyon 349 bin 67 TL oldu. Bunun 28 milyonluk kısmını ise “danışmanlık giderleri” oluşturdu.
HALKBANK’IN ABD YARGILAMASININ 'KARŞILIĞI YOK'
Raporda; ABD’de yargılama konusu olan Halk Bank’a ilişkin önemli tespitlere yer verildi. “Amerika Birleşik Devletleri (ABD) New York Bölge Mahkemesi nezdinde İran yaptırımlarının ihlal edilmesi ile ilgili TVF’nin bağlı ortaklığı Halk Bankası’na açılan ceza ve hukuk davaları ile ilgili karşılık ayrılmadığı” belirlendi.
ZİRAAT BANKASI’NDA 3.5 MİLYAR, 'STANDARDA UYGUN DEĞİL'
Varlık Fonu’nun bağlı kuruluşlarından Ziraat Bankası’nın “Karşılıklar, Koşullu Borçlar ve Koşullu Varlıklar” dışında 3 milyar 505 milyon TL tutarındaki paranın “standarda uygun olmadığı” kayıtlara geçti.
BOTAŞ’IN 'GİZLİ' ALACAKLARI
Raporda, BOTAŞ ile ilgili olarak; 2 milyar 450 milyon TL tutarında bir meblağ için “gizlilik” nedeniyle “yeterli ve uygun denetim kanıtı elde edilemedi” değerlendirmesi yapıldı. Raporun bu bölümünde şu tespitlere yer verildi:
31 Aralık 2020 itibarıyla satışların maliyeti ve stokları, konsolide finansal tablolarda 65 milyar 835 milyon TL ve 4 milyar 528 milyon TL olmakla birlikte fiziki stok sayımı gözlemlenememiş ve stok alım fiyatlarının gizlilik unsuru taşıması sebebiyle birim maliyetlerine ilişkin yeterli ve uygun denetim kanıtı elde edilememiş, ayrıca elde tutulan stok miktarının ve 31 Aralık 2020 tarihinde sona eren yıla ait birim maliyetlerinin denetimine ilişkin olarak alternatif prosedürlerle de tatmin edici bir kanaate ulaşılamamıştır.
ÇAYKUR’DA 'KANIT YOK'
ÇAYKUR denetimlerinde de 31 Aralık 2019 itibariyle finansal tablolarında yer alan 3 milyar 548 milyon TL tutarındaki stok miktarına ilişkin yeterli ve uygun denetim kanıtına ulaşılamadığı belirtildi. Bunun sonucunda da 31 Aralık 2020 itibariyle finansal tablolarda 3 milyar 325 milyon TL tutarındaki satışlar üzerinde düzeltme yapılıp yapılmamasının gerekliliğinin tespit edilemediği ifade edildi.
PTT’DE 'GÖRÜŞ VERMEKTEN KAÇINMA' TESPİTİNİN ARDINDAN FESİH
PTT ile ilgili olarak ise 31 Aralık 2020 itibarıyla devam eden davaların önemli bir bölümüne ilişkin uygun “denetim kanıtının elde edilemediği” belirtildi.
Buna göre; PTT’nin 31 Aralık 2020 itibarıyla finansal tablolarında yer alan 206 milyon TL, 3 milyar 839 milyon TL ve 1 milyar 267 milyon TL’lik tutarlarındaki ticari alacaklarına ilişkin “kanıt toplanamadı.” 2019’da denetim yapan şirketin, PTT için; “görüş vermekten kaçınma” değerlendirmesi yapması üzerine PTT'nin bu şirketle yapılan sözleşmeyi feshettiği belirtildi. Buna karşın ikinci denetim şirketinin de PTT için “sınırlı olumlu” görüş verdiği de tespit edildi. 2020’de başka bir denetim şirketi ile aynı sonuca varıldığı için sözleşmenin feshedilmesi ve 2019’daki “sınırlı olumlu görüş” veren şirketle yeniden anlaşılarak denetim raporu alındığı görüldü. İki farklı denetim firmasının yaptığı denetim sonucunda iki farklı görüş verilen PTT ile ilgili “görüş vermekten kaçındığı” sonucuna varıldı.
IRAK ŞİRKETİNDE 'DENETİM KANITI ELDE EDİLEMEDİ'
Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’na bağlı Turkish Petroleum International Company (TPIC) alt şirketi olarak Türkiye’nin Kuzey Irak petrollerine yönelik 2012’de kurulan TEC (Turkish Energy Company) şirketi için de değerlendirmeler yer aldı. TEC’e ait finansal raporlar için “gizlilik unsuru taşıması sebebiyle TEC’e ilişkin konsolide edilen toplam varlıklar, hasılat ve net kara ilişkin herhangi bir denetim kanıtı elde edilememiştir” tespiti dikkat çekti.
TURKCELL’İN RAPORU HAZIR DEĞİL
Türkiye Varlık Fonu’nun Turkcell’in yüzde 26,2’sini satın almasına ilişkin “üstlenilen tanımlanabilir yükümlülükleri satın alma tarihindeki gerçeğe uygun değerlerine dağıtılarak muhasebeleştirilmesi gerekmekte” vurgusu yapıldı. Kasım 2020’de tamamlanan devir işlemlerinin ardından, bağımsız denetim şirketlerince yürütülen çalışmaların henüz sonlandırılamadığı, geçici tutarlar üzerinden raporlama yapıldığı gerekçesiyle yeterli ve uygun denetim kanıtı elde edilemedi.