Av. Mehmet Yusuf BARAK, Av. Onur BARAK ve Yeminli mali müşavir Nevzat BARAK ,Vatandaşların merak ettiği AMME ALACAKLISININ UYGULADIĞI e-HACİZ NEDİR? NASIL OLMALIDIR? konususuna açıklık getirdi......
I- Genel Bilgi
Bilindiği üzere ülkemiz derin bir ekonomik krizden geçmektedir. Enflasyon artmış, işsizlik yükselmiş, faizler dayanılmaz hal almış, resesyon devam etmekte ve birçok mükellef hiçbir işlem yapmadan kepenkleri indirmekle karşı karşıya kalmıştır.
İflasların yaşandığı, Konkordatoların arttığı ve finansal krizlerin hüküm sürdüğü bu süreçte, ülkeyi yönetenler çeşitli tedbirler almaya çalışmalarına rağmen olumsuzlukların devamı engellenememektedir.
Görebildiğimiz kadarıyla ülkeyi yönetenler, ekonomileri canlanması için özel sektöre yüklenirken kendi sorumluluğunu görmezden gelip, kamu borçlarının üzerine gitmekte ısrarını sürdürmektedir. Şüphesizdir ki, kamu alacakları açısından alışkanlık haline gelen yapılandırmalara karşı durmaktayız ancak, kredi vermekte ağır davranan finans kurumlarında aylık faizler %1 civarında seyrederken, hiçbir mükellef kamu borçları için aylık %2 faiz ödemeyi tercih etmeyecektir. Ancak, zor oyunu bozar anlayışıyla, borçlular ortağı konumunda olan kamuya borçlu kalmayı mecburen tercih etmektedirler.
Son bir ay içerisinde mali idare yaklaşık olarak 5 milyon kamu borçlusu üzerinde e-Haciz uygulayarak, zaten yürütmekte zorluk çekilen ekonomi dünyasına büyük bir darbe vurmuş ve kredi ile çalışan amme borçlusunu bir hayli zor duruma sokmuştur.
Her ne kadar, yeniden yapılandırma çalışmalarının yapıldığı haberleri yayılmaktaysa da, bu yazımızın konusu e-Haciz işleminin finans kurumları nezdindeki durumu ve gerçekliği üzerine olacaktır. Taraflarca yanlış algılanan e-Haciz işleminin hukuki boyutuna aşağıda detaylı olarak yer verilecektir.
II- e-Haciz Uygulama Yöntemi
e-Haciz, 6183 sayılı AATUHK' nın 62'nci ve 79'uncu maddelerinden hareketle mükelleflerin banka hesaplarına uygulanan bir haciz yöntemidir. Bu uygulamanın temel amacı, amme alacağına en az maliyetle, en kısa süre içerisinde tahsil etmektir.
Bir alacağın e-Haciz yöntemiyle tahsiline başlamak için mutlak surette Ödeme Emrine bağlanması ve bunun tebliğinden itibaren 15 günlük itiraz süresinin geçmiş olması gerekmektedir.
Hangi malların haczedilemeyeceği Kanunun 70'nci maddesinde açıkça sayılmıştır. Emekli maaşlarının, çiftçilerin tarım aletleri ve traktörünün, bir takım aylıkların, borçlunun haline münasip evinin haczedilemeyeceğini ve de haciz işleminde borca yetecek kadarının haczedilebileceğini belirtmek gereklidir. Uygulamada küçük bir borç için, borçlunun tüm mal ve haklarına haciz uygulandığı düşünüldüğünde, bu yanlış uygulamanın alacaklı amme idaresine müracaatla düzeltilebileceği unutulmamalıdır.
e-Haciz, son yıllarda mükellefler üzerinde demokrasinin kılıcı gibi tehdit unsuru mahiyeti arz etmektedir. Bankalarda gerginlikler yaşanmaktadır. Konulan e-Hacizler ticaret alemini ve bankacılık sektörünü olumsuz yönde etkilemektedir.
e-Haciz bildirisinde yer alan tutarın üzerindeki mal ve hakka haciz tatbik edilemez. Bankadaki bir hesapta borca yetecek miktarda paraya blokaj konulduktan sonra üstü rakamlar ile diğer hesaplara haciz uygulanması mümkün değildir. Aksi bir anlayış, mükellefin 'mevcut mal varlığını hedef alması' esasına aykırıdır.
Gelecekte olması muhtemel alacaklara haciz uygulanamaz. Elektronik hacizlerin geçerlilik süresi o an içindir. Yani cari saatle sınırlıdır. Haczin ekrana düştüğü dakikadan sonra gelecek paralara haciz uygulamak mümkün değildir.(Bazı vergi uygulayıcıları bu süreyi cari gün olarak değerlendirmektedir.) Bankaların bu hükme uymaları zorunludur. Cari andan sonraki haczin kaldırılması gerekmektedir. Aksi halde, e-Haciz mükellef üzerinde günlerce ve hatta aylarca kalacak ve mağduriyetler doğacaktır. AATUHK' nın lafzı ve bu amaçla yayımlanan Seri A Sıra 1 Nolu Tahsilat Genel Tebliğinde bu husus not olarak açıklanmıştır.
Bankalarda herhangi bir para olmamasına rağmen, kullanılabilir kredi limitine haciz uygulamakta mümkün değildir.
Bu tür zorluklar yaşayan kamu borçlusunun ilgili bankaya bir yazı yazarak e-Haczin kaldırılmasını, borca yetecek miktarın dışındaki hak ve alacaklarının serbest bırakılmasını ve kullanılabilir kredi limitleri üzerindeki hacze son verilmesini istemelidirler.
III- Sonuç
Alacaklı Amme İdaresinin son günlerde uyguladığı e-Haciz sistemi bir yandan iş dünyasını zora sokmakta, diğer taraftan da kayıt dışılığı yaygınlaştırmaktadır. Uygulamada yaşanılan sıkıntı ve hukuksuzluk mevcut olumsuzlukları da arttırmaktadır. Banka hesaplarına uygulanan e-Hacizlerin anlık olduğu, ilgili günden sonra devamının mümkün olmadığı ve geleceğe yönelik haciz uygulanamayacağı konusunda tarafların dikkatli davranması gerektiği açıklanmıştır....
Av. Mehmet Yusuf BARAK
Av. Onur BARAK
