Koronavirüs pandemisiyle tüm dünya mücadele paketleri açıklarken, muhalefet cephesi, işsizlik sigortası fonunun emekçiler için kullanılması gerektiğini savunuyor. Bu kapsamda Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştıma Merkezi (DİSK-AR) işsizlik sigortası fonunun nasıl kullanılabileceğine ilişkin bir rapor yayımladı. “Covid19 ile Mücadele ve İşsizlik Sigortası Fonu” başlıklı rapora göre fonda 131 milyar lira bulunuyor. Bu parayla 15 milyon işçiye 3 ay süreyle asgari ücret ödenebiliyor. Buna rağmen fon bitmiyor, geriye 26 milyar lira daha kalıyor.
İşsizlerin yüzde 87’sinin işsizlik maaşı alamadığı vurgulanan metinde “İşsizlik Sigortası Fonu’nun şu anda nakit ve menkul kıymetlerdeki toplam kaynağı olan 131 milyar TL kaynak kullanılarak ciddi çözümler üretilebilir” denildi. Rapora göre;
Covid-19 ile mücadele boyunca,
♦ 1 milyon işçiye 3 ay süreyle sağlanacak asgari ücret düzeyinde ödenek için 7 milyar TL,
♦ 5 milyon işçiye 3 ay süreyle sağlanacak asgari ücret düzeyinde ödenek için 34,9 milyar TL,
♦ 10 milyon işçiye 3 ay süreyle sağlanacak asgari ücret düzeyinde ödenek için 69,8 milyar TL,
♦ 15 milyon işçiye 3 ay süreyle sağlanacak asgari ücret düzeyinde ödenek için 104,7 milyar TL gerektiği ifade edildi.
Buna karşın raporda fondaki kaynağın nakit olarak tutulmadığının altı çizildi ve işsizlik ödeneğinin neden kullanılmadığına ilişkin şu ifadelere yer verildi; İşsizlik Sigortası Fonu’nun 131,5 milyar TL kaynağı bulunmasına karşın Fon kaynaklarının 122 milyar TL’si akışkan (likit) değil, istenildiğinde kullanılabilir değil. Çünkü bu miktar devlet tahvillerine yatırılmış ve İşsizlik Sigortası Fonu kaynakları AKP hükümetleri tarafından ucuz iç borçlanma kaynağı olarak kullanılmış durumdadır. Fon kaynakları uzun vadeli devlet tahvillerine yatırılmıştır. Anlaşılan Hükümet bu kaynakları nakde çevirmesi durumunda yeni iç borçlanmanın finansmanından çekiniyor. Bu yüzden de Hükümet, İşsizlik Sigortası Fonu kaynaklarının kullanımını ağırdan alıyor.
DİSK-AR, Fon’a ilişkin sorunları tespit ettikten sonra 5 maddede alınması gereken önlemleri de sıraladı. Bu önlemler ise şu şekilde;
1- Gerek işsizlik ödeneği gerekse kısa çalışma ödeneğinden yararlanma için öngörülen ağır koşullar kaldırılmalı.
2- İşsiz kalan ve işi duran bütün işçilere işsizlik sigortası ödeneğinden asgari ücret düzeyinde ödeme yapılmalıdır.
3- İşsizlik Sigortası Fonu’nun etkin kullanımı için işten çıkarma yasağı uygulanmalı ve zorunlu mal ve hizmet üretimi yapan işler dışındaki işçilere ücretli izin verilmelidir. Ücretli izinler işverenler, İşsizlik Sigortası Fonu ve kamu bütçesinden ortaklaşa finanse edilmelidir.
4- İşsizlik Sigortası Fonu kaynakları en az üç ay süreyle 10 ile 15 milyon işçinin gelir kaybını gidermeye yetecek kaynağa sahiptir.
5- Fon’un kaynakları nakit ve likit hale getirilmelidir.
10464,48%1,44
41,83% 0,05
48,68% 0,21
5642,13% 1,32
9359,81% 2,24
